EVET Mİ HAYIR MI?
Günlerdir devam eden halk oylaması tartışma ve açıklamalarında artık son beş güne girdik.
Referanduma sunulan 18 madde içerisinde yer alan ‘Başkana verilen kararname çıkarma yetkisi’ çok önemli.
Ülkemizde şu anda mevcut anayasaya göre kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi Bakanlar Kurulu’nda; Bakanlar Kurulu bu yetkiyi TBMM’den alıyor.
Yeni anayasada ise Meclis’in elinden, hükümete verdiği kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi de alınıyor. Bu yetki, herhangi bir izne gerek duymadan, Başkan’a veriliyor.
Başkan artık TBMM’den yetki almadan, doğrudan tek bir kararnameyle yasa yapma yetkisine kavuşuyor. (91. Maddesi toptan kaldırılıyor)
Yani Başkan, yasamanın, Meclis’in yerine geçiyor.
BAŞKAN YÜRÜTME YETKİSİNİ KARARNAMELERLE KULANABİLECEK
Maddelere bakarsak tablo şu:
104. maddede yapılan bir değişiklikle ‘Yürütme yetkisine ilişkin konularda Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi çıkarabilir’ ifadesi var.
Açalım bunu: Başkan her konuyu ‘yürütmeyle ilgili’ diyerek kararname konusu yapabilir; Meclis iradesinin yerine geçip ülkeyi tek başına, yasa yerine geçen kararnamelerle yönetebilir.
106. maddeyle Başkan’a bütün bakanlıkları kurma, kaldırma; görev ve yetkilerini düzenleme; merkez ve taşra teşkilatlarını kurma yetkisi devrediliyor.
BAŞKAN İSTERSE VERGİLERİ ARTIRIR
Anayasa’nın 73. Maddesi değiştiriliyor. Vergi ödeviyle ilgili düzenleme yapma yetkisinin Bakanlar Kurulu yerine Cumhurbaşkanı’na verileceği yazılıyor. Cumhurbaşkanı (Başkan) Nasıl düzenleyecek bunu? Yine Kararnameyle.
Başkan kararname ile vergi artırır mı? Evet artırır? İstisna ve muafiyet getirir mi? Evet getirebilir..
166. Maddede Ekonomik ve Sosyal Konsey’in artık “Hükümet”e değil, Başkan’a fikir vereceği yazılıyor.
OHAL YETKİSİ DE BAŞKANDA
‘Piyasaların Denetimi ve Dış Ticaretin Düzenlenmesi’ başlığını 167. maddeye göre de Bakanlar Kurulu yetkisi Başkan’a geçiveriyor.
Sıkıyönetim yetkisi OHAL’in içine katılıyor ve ilan yetkisi tek başına Başkan’a veriliyor.
OHAL döneminde Başkan temel hak ve özgürlükler alanı dahil artık her konuyu kararnameyle ve tek başına düzenleyebilecek.
BAŞKAN NASIL DENETLENECEK?
İyi de böylesine olağanüstü yetki sahibi olan kişi nasıl denetime tabi olacak?
Burada başkana iki denetim maddesi getirilmiş. Yasama denetimi ve yargısal denetim.
Yasama yetkisine baktığımızda; Aynı konuda Meclis bir yasa çıkarırsa Meclis’in çıkardığı yasa geçerli olur’ maddesi ile yasama yetkisi var gibi görünüyor. Ancak:
Diyelim Meclis, Başkan’ın kararnameyle düzenlediği bir konuda yasa yaptı ve Başkan’a onaylaması için gönderdi. Bunun için ilk aşamada 600 vekilden en az 151 vekil toplanacak ve yarıdan bir fazlası onay verecek. Burada sorun yok. Bu ilk adım.
BAŞKAN ‘BENİM KARARNAMEM GEÇERLİ’ DİYEBİLİR
Fakat Anayasa’nın yenilenen 89. Maddesine göre Başkan kendisine gönderilen bir yasayı yeniden görüşülmek üzere Meclis’e gönderirse artık Meclis bunu ‘üye tam sayısının salt çoğunluğu’ ile yasalaştırmak zorunda.
Böyle olunca sayı 301 çıkıyor.
Diyelim ki 301 vekil bulundu ve yasa yapıldı. Yani başkan Meclis’te çoğunluğunu kaybetti. Fakat fesih yetkisini de kullanmadan ‘ben devletin başıyım, benim çıkardığım kararname geçerli’ dedi.
Meclis bu kez seçim kararı alabilir.
Başkan seçimiyle Meclis seçimini yenileme kararı çıkarabilir.
Fakat kaç kişiyle alınabilecek?
360 vekil bu kararı alabilir.
HUKUKU BAŞKAN DİZAYN EDECEK
Gelelim yargısal denetime.
Kararnameler yargısal denetime açık deniliyor Anayasaya uygunluk açısından denetim yetkisi 148. Madde ile Anayasa Mahkemesi’ne veriliyor. Peki, Başkan’ın çıkardığı kararnamelerin anayasaya uygunluğunun denetimini yapacak Anayasa Mahkemesi’nin üyeleri nasıl atanacak?
Anayasa Mahkemesi’nin üye sayısı 17’den 15’e düşürülüyor. Bu 15 üyenin 12 si başkan belirleyecek. Şöyle:
Üyelerin 4’ünü Başkan doğrudan atayacak;
3’ünü kendi atadığı YÖK üyelerinin belirlediği adaylar arasından atayacak. yine 5’ini de üyelerini yine kendisinin doğrudan ve dolaylı olarak belirleyeceği Danıştay ve Yargıtay’ın gösterdiği adaylar arasından atayacak.
Kalan 3 üyeyi ise Meclis seçecek.
Egemenlik TBMM’den alınıyor başkan’a geçiyor.
İşte bu yüzden soruyoruz?
Evet mi?
Hayır mı?
Karar sizin…
YORUMLAR