YELDEĞİRMENLERİN ÜLKESİ
Hollanda değirmenleri ile ünlü bir ülke. Yel değirmenleri dünyada ilk kez, birbirinden bağımsız 3 ayrı bölgede inşa edilmiştir. Bunlar Avrupa’da, bugünkü İran’da ve Çin’de yapılmıştır. Bu insan aklının aynı çalıştığının en büyük örneği. Sorunlara ve ihtiyaçlara yönelik aranan çözümler dünyanın her yerinde aynı mantıkla yürütülüyor. Ancak bu ülkeden ülkeye, kişiden kişiye, toplum'dan topluma farklılık gösterebiliyor.
***
Avrupa’da yel değirmenlerini, Roma imparatorluğunun sonlarına doğru yayılmıştır. Hollanda da yel değirmenlerinin şimdiki sayısı 1191, Belçika’da ise 1331 olarak kayıtlara geçmiş bulunan ve koruma altına alınan bu değirmenler, 2. dünya savaşına kadar amaçlarına uygun kullanılmıştır.
Suyun kabarma ve alçalmasını dengeleyen ve enerji üretimi için geliştirilen ve uzun yıllar yararlanılan, buhar makinesinin bulunuşuyla zamanla işlevleri azalan bu değirmenler bugün tarihi eser olarak korunuyor. Birçoğu cafe ya da resturantlara dönüştürülen değirmenler insanlara hizmet verme işlevini sürdürüyor.
***
Bu değirmenleri Hollandalılar elektrik enerjisi, un ve yağ üretimi, ağaç kesimi ve su pompalama gibi işler için kulanmışlar. Ayrıca suyla mücadelede önemli araç olarak kullanılmış olan bu değirmenler ve 1920'li yıllarda modern enerji kaynaklarının devreye girmesiyle işlevleri azalan bu değirmenlerin korunup geliştirilmesi için, dernekler kurulmuş.
İkinci dünya savaşı döneminde bu değirmenler semafor olarak kullanılarak Nazilerin (Almanların) saldırı haberini çevreye (halka) bildirmişler.
***
Tarihi öneme sahip bu değirmenlerin bir kısmı belediyelerin, diğerleri ise vakıfların denetiminde bulunuyor. Her cumartesi gönüllüler tarafından işletme olarak açık tutuluyor ve değirmenin burçlarında hangi gün halka açık olduğunu işaret eden mavi bayrak asılıyor. Ayrıca değirmenlerde görev alan bu gönüllüler değirmenlerin işleyişi hakkında sürekli eğitiliyor.
***
Tarihsel olarak önemli ve göze çarpan işlevleri ve hatıraları olan bu değirmenler kuruluşu, 600 yıl aradan sonra ilk kez kutlanıyor ve 2007 değirmenler yılı ilan ediliyor. Bir çok ülkede un öğütme işinde öteye geliştirilemeyen değirmen, Hollandalılar tarafından geliştirilerek çok yönlü kullanılmış ve bir çok sorunu çözmeyi başarmışlardır. Hollanda' bu anlamda değirmenleri ile ünlüdür. Yani Hollanda denilince değirmenleri akla geliyor insanların. Dünyada bunu bilmeyen çok az kişi vardır.
YORUMLAR